Yazı: İdil Su Kesken, Arda ÜçüncüCovid-19'dan en çok etkilenen sektörlerden biri olan havacılık, dünya çapında seyahat kısıtlamalarının büyük ölçüde kaldırılmasıyla etkileyici bir toparlanma gösteriyor. Bazı bölgeler henüz pandemi öncesi performansa dönmemiş olsa da (örneğin Çin'in sıfır Covid-19 politikası, Asya'da havacılığı hâlâ engelliyor) hem yurt içi hem de kısa mesafeli uluslararası seyahat için talep güçlü olmaya devam ediyor. Dünya çapında seyahat kısıtlamalarının kaldırılmasıyla uzun mesafeli seyahatin de iyileşmesi bekleniyor. Güçlü ABD doları ve enflasyonist baskılara rağmen havayolu seyahatlerine ilgi artıyor. Düşen petrol fiyatları da marjların artmasına yardımcı oluyor.Öte yandan pandemi sonrası yeni normaller ve küreselde yaygınlaşan hibrit çalışma modelleri, tüketicilerin bir ofisle sınırlı olmadıkları için seyahatlerini iş ile birleştirmelerini sağlıyor. Kapasite, pandemi öncesi seviyelere geri dönmemiş olsa da daha yüksek fiyatlandırma bu eksik ölçümün dengelenmesine yardımcı oluyor. Önümüzdeki süreçte, son açıklanan verilere göre kasım ayı enflasyonunda %7,7’den %7,1’e gerileme yaşanması ve Fed’in 2023 yılı itibariyle faiz artırım hızını yavaşlatmasına yönelik beklentiler, havacılık sektörü ve hisse senetleri açısından pozitif bir etki yaratabilir. Ancak ABD’de yaşanabilecek olası bir resesyon ihtimali de riski her daim canlı tutuyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/11/4/1671706267953.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: <a fr-original-style="" href="https://files.trfreightline.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">https://files.trfreightline.com/</a>Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), 2023'te küresel havayolu endüstrisi için karlılığın geri dönmesini bekliyor. IATA ayrıca havayollarının yüzde 0,6 net kâr marjıyla 4,7 milyar dolarlık küçük bir net kar açıklamasını bekliyor. Bu, net kârın 26,4 milyar dolar (veya yüzde 3,1 net kâr marjı) olduğu 2019 yılından bu yana havayolu sektörünün kazandığı ilk kâr olacak.2023'te yolcu taşımacılığının 522 milyar dolar gelir elde etmesi bekleniyor. 2023 boyunca ise yolcu talebinin 2019 seviyelerinin yüzde 85,5'ine ulaşması bekleniyor. Bu tahminin büyük bir kısmı, Çin'in hem yerel hem de uluslararası pazarları kısıtlayan Sıfır Covid-19 politikalarının belirsizliklerini hesaba katıyor. Bununla birlikte, yolcu sayısının 2019'dan bu yana ilk kez 4 milyarı aşması ve 4,2 milyar yolcunun uçması bekleniyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/11/4/1671705736947.png" width="550" ratio="3.90" style="width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Havacılık Sektör Hisseleri Karşılaştırması, Kaynak: Bloomberg LPİlginç bir şekilde, 2023'te ekonomik belirsizlikle birlikte kargo taşımacılığı hacimlerinin düşmesi ve gelirlerin 149,4 milyar dolar olması bekleniyor. Bu rakam, 2022'ye göre 52 milyar dolar daha az olsa da 2019'a kıyasla 48,6 milyar dolar daha yüksek seviyede. Yolcu pazarlarındaki toparlanmaya paralel olarak kapasite arttıkça, kargo tarafında verimin önemli oranda geri adım atması bekleniyor.Son olarak IATA, çoğunlukla enflasyonu soğutma önlemlerinin etkisinin hissedilmesinin beklendiği 2023 yılının ikinci yarısında ise kargo taşımacılığı segmentinde yüzde 22,6'lık bir düşüş bekliyor. Kargo segmenti getirileri 2020'de yüzde 52,5, 2021'de yüzde 24,2 ve 2022'de yüzde 7,2 artmıştı. Ancak bu büyük düşüşte bile kargo taşımacılığı segmentinin pandemi öncesi seviyelerin oldukça üzerinde kaldığı belirtilebilir.

Havacılık sektörü için 2023 öngörüleri.

Derin Analiz: Havacılık Sektörü

• Çin'in Guangzhou kentinde, yönetimin "sıfır Covid-19" politikası çerçevesinde uyguladığı zorunlu karantina önlemlerinden kaçan bir grup insan uygulamaları protesto etti ve polisle çatıştı.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/4/1668704396825.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" width="550" alt="Çin protesto" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neler oluyor? Çin yönetimi "sıfır Covid-19" politikası çerçevesinde zorunlu karantina uygulamalarına devam ediyor. Kalabalık nüfusu ve üretime dayalı ekonomisi nedeniyle pandeminin yayılmasının getireceği sonuçlardan çekinen yönetim, zorunlu karantina uygulamaları sırasında başta yiyecek olmak üzere halkın temel ihtiyaçlarını karşılayamaması nedeniyle eleştiriliyor.</li></ul>

Spektrum

• Çin'in Guangzhou kentinde, yönetimin "sıfır Covid-19" politikası çerçevesinde uyguladığı zorunlu karantina önemlerinden kaçan bir grup insan uygulamaları protesto etti ve polisle çatıştı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neler oluyor? Çin yönetimi "sıfır Covid-19" politikası çerçevesinde zorunlu karantina uygulamalarına devam ediyor. Kalabalık nüfusu ve üretime dayalı ekonomisi nedeniyle pandeminin yayılmasının getireceği sonuçlardan çekinen yönetim, zorunlu karantina uygulamaları sırasında başta yiyecek olmak üzere halkın temel ihtiyaçlarını karşılayamaması nedeniyle eleştiriliyor.</li></ul>

Aposto Gündem

Çin’deki tek parti yönetimi "sıfır Covid-19 politikasından" vazgeçmiyor. Ülkenin en kalabalık şehri Şanghay’da mart ayının sonunda başlayan ve yaşamı durma noktasına getiren sıkı karantina önlemleri devam ediyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Başa saran karantina</h2>Halkın çoğunluğunun binlerce kişilik sitelerde yaşadığı şehirde herkese çok sık yapılan PCR testlerinde pozitif vakaya rastlanan sitelerin tüm sakinleri günlerce eve kapatılıyor. Pozitif vaka görülmeyen sitelerde ise sakinler yalnızca sitelerinin bahçesinde vakit geçirebiliyor. Covid-19’a yakalanan kişilerse binlerce kişilik karantina merkezlerine kapatılıyor ve test sonuçları negatife dönene kadar o merkezlerden ayrılamıyor.Mutlaka evden çıkması gereken kişiler ise ancak iki saatte bir test yaptırarak mobil uygulama WeChat’teki kodlarını güncelleyerek sokakta bulunabiliyor.Çin’de vakaların bir dönem sıfırlanmış olması nedeniyle halkın çoğunluğu aşılı değil. Aşılanan insanlara ise mRNA aşısı yerine mutasyonlara karşı daha az koruyucu olan inaktif aşı tedarik edildi. Omicron varyantı nedeniyle inaktif aşıların koruyuculuğunun azalması, sıfır Covid-19 politikasının başarıya ulaşması ihtimalini güçleştiriyor. Karantina sürekli başa sarıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tedarik zinciri aksıyor</h2>Kentten aktarılan bilgiler, tedarik zincirindeki aksamaları ve gıda fiyatlarındaki korkunç artışı gözler önüne seriyor. Devlet, herkese içinde temel gıda maddeleri bulunan paketleri ücretsiz ulaştırıyor. Çoğu zaman yeterli gelmeyen bu paketlerin dışında alışveriş yapmak içinse marketlere gidilemiyor. Site yönetimlerine gelen gıda paketlerinin içeriği site sakinlerine WeChat üzerinden duyuruluyor. Paketi en erken talep eden insanlardan ödeme alınıyor ve gıda paketleri kapılara bırakılıyor.Tedarik zincirindeki sıkıntı fiyatları da yukarı çekiyor. Gıda enflasyonu korkunç boyutlara varıyor. Öğrendiğime göre; Türk lirasıyla bir somun ekmek 180 liraya, bir küçük pasta 650 liraya kadar çıkıyor. Yoksul kesimler devletin yardımlarıyla yaşamak zorunda kalıyor. Devletin yetersiz kaldığı noktada ise açlığa mahkum kalıyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Baskı ortamı</h2>Karantina önlemlerinin başında özellikle WeChat’i kullanamayan yalnız yaşlıların açlık çektiği görüntülerin sosyal medyada yayılması sonrası şehre askerlerin gönderildiği, ihtiyaç duyan insanlara askerlerin yardım ettiği ifade ediliyor. Karantinaya alınan insanların evcil hayvanlarına da bakılmaya başlandığı belirtiliyor.Bu yayılan videolar problemlerin çözümüne hizmet etse de insanların protestolarını ya da yokluklarını gösteren hesaplar kapatılıyor. Videolar da hemen siliniyor. WeChat hesabının kapatılması vatandaşların en temel ihtiyaçlarını bile karşılayamaz hâle gelmesine yol açtığı için insanlar eleştirel paylaşımlarda bulunamıyor. Öte yandan, kentte halkın devlete ve rejime olan güveninin sürdüğüne dair tanıklıklar da paylaşılıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Partide koltuk savaşları</h2>BBC, 5 Mayıs’ta Çin lideri Şi Cinping’in sıfır Covid-19 politikasında ısrar etmesinin küresel büyüme ve tedarik zincirleri açısından kritik önemdeki hâlihazırda kırılgan ekonomiyi baskı altına aldığını belirtti. Şanghay’daki durumun Cinping’in güvenilirliği için bir "sınav" olacağı yorumunda bulundu. "Sıfır vaka tanımının sadece kontrol altındaki karantina bölgeleri dışında yeni pozitif vakaların görülmemesi anlamına gelmesi olarak değiştirilmesine rağmen bu hedefin çok uzak olduğunu"&nbsp;<a href="https://www.bbc.com/news/world-asia-china-61307148" target="_blank" rel="noopener noreferrer" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/world-asia-china-61307148" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazdı</a>. &nbsp; &nbsp;O günden beri de değişen bir şey olmadı. Hükümetin sıkı karantina önlemlerini ne kadar sürdüreceği bilinmediğinden <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/world/2022/may/10/no-end-in-sight-shanghai-residents-chafe-at-harsh-covid-measures" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">endişe büyüyor</a>.Financial Times’ta ise Şanghay'daki başarısızlık için Çin Komünist Partisi içinden Cinping’e yakın müttefiki Başbakan Li Keqiang’ı "günah keçisi" ilan ederek görevden alması taleplerinin iletildiği öne sürüldü. Cinping’in Keqiang’ı feda etmesinin tüm yakın müttefiklerinde tedirginlik yaratacağı belirtildi.&nbsp;Sosyal kontratın insanların temel ihtiyaçlarının karşılanması karşılığında siyasi haklarından feragat etmesine dayandığı bir sistemde bir gıda krizi yaşanmasının “alarm zillerinin çaldığı anlamına geldiği” <a fr-original-style="" href="https://www.ft.com/content/143b3b48-e5b0-46e7-aeed-ee0a403c8487" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yorumu yapıldı</a>.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Küresel ekonomik etki</h2>25 milyonluk bir finans merkezinde yaşanan bu durumun küresel ekonomiye de etki etmesi kimseyi şaşırtmayacak. Çin Halk Cumhuriyeti'ndeki Amerikan Ticaret Odası’nın (AmCham China) Çin’de ticaret yapan 121 ABD merkezli şirketle yaptığı ankette, ülke genelindeki şirketlerin %58’i salgından etkilendiğini, %52’si ülkedeki yatırımlarını azalttığını ya da ertelediğini <a fr-original-style="" href="https://www.amchamchina.org/us-business-confidence-in-china-shaken-amid-growing-impact-of-covid-19-outbreaks/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söyledi</a>. Üretim kapasitesi azalan şirketlerin oranı %59 oldu.Çin devletine bağlı Global Times gazetesi ise, "Şanghay'daki önlemlerin mayıs sonuna dek kademeli olarak kalkacağını ve ülke genelinde ekonomik iyileşme beklendiğini" <a fr-original-style="" href="https://www.globaltimes.cn/page/202205/1264908.shtml" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazdı.</a>

sıfır Covid-19 ile ilgili hikayeler